Meer dan een miljoen Nederlanders slikken antidepressiva. 980.000 van hen zouden dat beter niet kunnen doen, want ze hebben er geen baat bij, maar ondervinden vaak wel de ernstige bijwerkingen. En velen van hen komen niet meer van de pillen af, omdat die verslavend zijn.
Dat zegt arts en epidemioloog Dick Bijl in een interview met deze krant. Probleem, zegt Bijl, is dat middelen als antidepressiva veel te gemakkelijk worden voorgeschreven. Meer dan een miljoen Nederlanders krijgen ze, maar dat wil niet zeggen dat er in Nederland meer dan een miljoen zwaar depressieven rondlopen. Bijl: “Iemand wordt al aangemerkt als depressief als hij twee weken last heeft van somberte of stemmingswisselingen, en minder is gaan eten of juist meer, en nog wat van die alledaagse verschijnselen. Dat predicaat krijgt hij ook als die somberheid gevolg is van een ingrijpende levensgebeurtenis, zoals het overlijden van een dierbare.”
Aanleiding voor het gesprek met Bijl is het boek van Peter Gøtzsche dat vandaag in Nederlandse vertaling verschijnt. In ‘Dodelijke psychiatrie en stelselmatige ontkenning’ laat de Deense geneeskundige zien dat de wetenschappelijke bewijzen voor de werking van antidepressiva flinterdun zijn (zie box).
Bijl, die hoofdredacteur is van het Geneesmiddelenbulletin, schreef op persoonlijke titel een inleiding bij het boek. Hij deelt Gøtzsche’s zorg, niet alleen over antidepressiva, de meest gebruikte psychofarmaca, maar ook over andere psychofarmaca. De wetenschappelijke onderbouwing van het heilzame effect van die middelen is vaak gebrekkig, en bijwerkingen en verslavend karakter worden door hun producenten zelden gerapporteerd.
In de zojuist gepubliceerde cijfers van Zorginstituut Nederland blijft het aantal gebruikers van psychofarmaca stijgen. Na antidepressiva zijn kalmerende middelen en angstremmers de meest voorgeschreven medicijnen. Het zijn veelal benzodiazepines, die volgens de richtlijnen voor enkele weken tot hooguit een paar maanden voorgeschreven mogen worden. Een half miljoen Nederlanders slikken ze, in veel gevallen al jaren. Het aantal gebruikers is in vier jaar tijd met 3 procent gestegen.