Foliumzuur en folaat zijn verschillende vormen van vitamine B9. Ondanks het feit dat er een duidelijk verschil is tussen foliumzuur en folaat, worden deze termen vaak door elkaar gebruikt. Er is veel verwarring over, zelfs onder professionals. Toch is het belangrijk om het verschil te weten, want ze hebben niet hetzelfde effect op de gezondheid.
Wat is vitamine B9?
Vitamine B9 (voorheen B11) is een essentiële voedingsstof die van nature voorkomt als folaat. Met name groente zoals asperges, avocado’s, spruitjes en groene bladgroenten zoals spinazie en sla zijn rijk aan folaat. Folaat dient vele belangrijke functies in het lichaam. Het speelt bijvoorbeeld een cruciale rol bij de celgroei en de vorming van DNA. Folaat helpt de normale werking van het immuunsysteem, het helpt vermoeidheid en moeheid te verminderen, en het draagt bij aan (hersen- en zenuwfuncties betrokken bij) concentratie.
Het hebben van lage niveaus van folaat gaat gepaard met een verhoogd risico op verschillende gezondheidsproblemen. Waaronder:
• Hoge homocysteïnespiegels, deze zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op hartaandoeningen en beroertes.
• Lage folaatwaarden bij zwangere vrouwen zijn in verband gebracht met geboorteafwijkingen, zoals neuraalbuisdefecten.
• Slechte folaatgehalten hangen ook samen met een verhoogd kankerrisico.
Om deze redenen komt suppletie met vitamine B9 vaak voor.
Het versterken van voedsel met deze vitamine B9 is verplicht in landen zoals de Verenigde Staten, Canada en Chili. Het probleem is echter dat supplementen en verrijkte voedingsmiddelen meestal foliumzuur bevatten, en geen folaat.
Wat is folaat?
Folaat is de natuurlijke vorm van vitamine B9, dat van nature voorkomt in voedingsmiddelen. De biologische actieve vorm van vitamine B9 is een folaat bekend als levomefolzuur of 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF). Voordat het in de bloedbaan terechtkomt, zet de spijsvertering folaat om in 5-MTHF. Folaat als 5-MTHF gebonden aan glucosaminezout houdt de biologisch actieve vorm stabiel en is bijna drie keer beter opneembaar dan gewoon foliumzuur.
Wat is foliumzuur?
Foliumzuur is een synthetische, geoxideerde vorm van vitamine B9, ook bekend als pteroylmonoglutaminezuur. Het wordt gebruikt in supplementen en toegevoegd aan verwerkte voedingsmiddelen, zoals meel en ontbijtgranen. Vele jaren werd aangenomen dat foliumzuur veel beter werd geabsorbeerd dan natuurlijk voorkomend folaat. Uit onderzoek blijkt dat het menselijk lichaam foliumzuur niet goed kan verwerken en moeite heeft om het om te zetten in de actieve vorm van vitamine B9, dit proces is zeer traag en inefficiënt. Zelfs een kleine dosis, zoals 200-400 mcg per dag, wordt mogelijk niet volledig gemetaboliseerd tot de volgende dosis is ingenomen. Dit probleem is nog erger wanneer verrijkte voedingsmiddelen worden gegeten samen met foliumzuursupplementen, omdat niet-gemetaboliseerd foliumzuur zich in de bloedbaan kan ophopen. Verschillende onderzoeken geven aan dat chronisch verhoogde niveaus van niet-gemetaboliseerd foliumzuur schadelijke gezondheidseffecten kunnen hebben, waaronder een verhoogd risico op kanker of een verborgen vitamine B12-tekort. De volledige impact op de gezondheid is nog niet bekend en moet verder onderzocht worden.
Supplementen
Een gevarieerde en gezonde voeding is een goede basis voor het binnenkrijgen vitamine B9. Voor sommige mensen, zoals zwangere vrouwen, kunnen supplementen echter een eenvoudige manier zijn om ervoor te zorgen dat je voldoende vitamine B9 krijgt. In die gevallen is het beste om supplementen te kiezen die geen foliumzuur bevatten. Er zijn supplementen die 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF) bevatten, dat als een gezonder alternatief voor foliumzuur wordt beschouwd.