De kwaliteit van ons drinkwater is in gevaar. Het grondwater en oppervlaktewater in drinkwaterwingebieden raakt met steeds meer stoffen, waaronder medicijnresten, verontreinigd. Dit blijkt uit onderzoek van KWR, het kennisinstituut van de drinkwatersector.
Ons drinkwater wordt uit oppervlakte- (35%) en grondwater (65%) gezuiverd en onttrokken.
Grondwater
Het kennisinstituut waarschuwt voor een ‘gestage en waarschijnlijk onomkeerbare verslechtering’ van de grondwaterkwaliteit. Geneesmiddelen, nitraat, bestrijdingsmiddelen en oude bodemverontreinigingen komen op steeds grotere schaal voor in grondwater. En uit dat water wordt meer dan de helft van ons kraanwater gewonnen. Ook activiteiten onder de grond, zoals aardwarmtewinning, vormen een risico voor ons drinkwater.
Oppervlaktewater
Ook met het oppervlaktewater is het niet veel beter gesteld. Rivieren raken steeds meer verontreinigd met chemische stoffen en medicijnresten. Daarnaast lopen er onderzoeken naar de gezondheidsrisico’s van microplastics, nanomaterialen en diergeneesmiddelen (zoals antibiotica) in drinkwater. Ook klimaatverandering veroorzaakt nieuwe bedreigingen, zoals verzilting. Het vinden van nieuwe waterwingebieden wordt steeds moeilijker. De studie levert een zorgelijk beeld op en er zullen maatregelen genomen moeten worden om de kwaliteit van de drinkwaterbronnen te verbeteren.
Medicijnresten
Jaarlijks komt in Nederland ruim 140 ton kilogram medicijnresten in het oppervlaktewater terecht. Zuiveringsinstallaties verwijderen ongeveer 65 procent van de geneesmiddelen in het rioolwater, de rest komt met het gezuiverde water in het oppervlaktewater terecht. Zo’n 90% van alle medicijnresten komt uit woonwijken. Via onze urine en ontlasting komt het in het riool terecht. Ook spoelen we ongebruikte medicijnen door de wc. Het overige deel komt van zorginstellingen en ziekenhuizen en ook het Nederlandse vee brengt via hun uitwerpselen medicijnen in het oppervlaktewater. Bovendien kom er via rivieren en kanalen uit het buitenland medicijnresten in ons oppervlaktewater. Er zijn ongeveer 200 soorten geneesmiddel aangetoond in Nederlands oppervlaktewater en eerder onderzoek heeft aangetoond dat dit schadelijk is voor het leven in dat water.
Kwaliteit drinkwater
In drinkwater zelf werden 15 geneesmiddelen gevonden en komen carbamazepine en pijnstiller acetylsalicylzuur het meest voor. Volgens Peter van der Velden, voorzitter van de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin), hoeven we ons geen zorgen te maken over de kwaliteit van het drinkwater wat uit de kraan komt: “Die is optimaal. Maar het kost steeds grotere inspanningen om het water gezuiverd te krijgen.’’ Toch zijn de langetermijneffecten van blootstelling aan zulke lage concentraties geneesmiddelen of aan mengsels van zulke middelen nog onbekend.