De hersenen zijn het meest actieve deel van het lichaam en hebben een enorme eetlust, ze verbruiken ongeveer twintig procent van onze totale energie-inname om te functioneren. Maar energie is niet de enige bron van ‘voedsel’ voor de hersenen: vitaminen, vetzuren en mineralen zijn enorm belangrijk voor het optimaliseren van de cognitieve gezondheid.
Omega-3-vetzuren, vitamine D en vitamine E spelen een niet-gewaardeerde rol in de gezondheid van de hersenen, terwijl deze voedingsstoffen letterlijk food for thought zijn. Lees hieronder hoe ze bijdragen aan de voeding voor de hersenen.
Omega 3
Omega-3-vetzuren, met name de stoffen EPA en DHA, spelen een vitale rol in de gezondheid van de hersenen. Omega-3 vetzuren zijn aanwezig in alle celmembranen en zijn belangrijke structurele vetten in de hersenen, waarbij DHA ongeveer 97% van alle omega-3-vetzuren vertegenwoordigt die er zijn gevonden. DHA- en EPA-moleculen helpen de overdracht van informatie binnen en buiten de hersencellen te verbeteren. De stroom van moleculen door hersencellen is belangrijk voor cognitieve prestaties en normale hersenactiviteit, en draagt ook bij aan de stroom van moleculen door het membraan.
EPA en DHA zijn belangrijk voor het onderhoud van hersencellen en hun complexe netwerk in het zenuwstelsel en lijken een rol te spelen in de plasticiteit van de hersenen. Laboratoriumstudies tonen aan dat EPA en DHA ook ontstekingsremmende eigenschappen hebben, wat een rol suggereert in de ondersteuning van de ouder wordende hersenen. Studies uitgevoerd tijdens de zwangerschap en kindertijd, in tijden van snelle hersengroei, tonen het belang van DHA aan. DHA wordt nu erkend als een belangrijke voedingsstof in de gezondheid van de hersenen en bij de ontwikkeling en functie van normale hersenen.
Vitamine D
Vitamine D staat vooral bekend om haar rol in de botgezondheid, maar volgens studie kan het ook bijdragen aan de cognitie. Het lijkt erop dat hersenweefsel kan reageren op niveaus van vitamine D in het bloed, en het enzym dat verantwoordelijk is voor het omzetten van de opslagvorm van vitamine D in de actieve vorm is ook aanwezig in de hersenen. In ontwikkelende hersenen beïnvloedt een tekort aan vitamine D de grootte van verschillende secties in de hersenen. De neocortex van de hersenen, die verantwoordelijk is voor complexe hersenfuncties zoals taal en cognitieve vaardigheden, is verhoudingsgewijs dunner in het nageslacht als zwangere moeders vitamine D-deficiënt zijn. Sommige studies hebben aangetoond dat vitamine D-tekort bij moeders het risico op slechtere ontwikkelingsresultaten bij kinderen verhoogt.
Bij volwassenen wordt een verband gelegd tussen een laag vitamine D-gehalte in de winter en slechtere mentale prestaties, met name het vermogen om complexe beslissingen te nemen. In een suppletiestudie werd het verbale geheugen verbeterd toen volwassenen een hooggedoseerd vitamine D-supplement (4000 IE per dag) gebruikten, vergeleken met een laag doseringssupplement (400 IE per dag).
Vitamine E
Vitamine E staat vooral bekend om haar antioxiderende vermogen. In de natuur zit vitamine E in voedselsoorten met een hoog oliegehalte zoals noten, waar het voorkomt dat de oliën ranzig worden. In het lichaam heeft het een vergelijkbare rol en beschermt het vetten (ook omega 3) tegen oxidatieve stress. Bij volwassenen kan vitamine E de hersenen helpen hun vermogen om te veranderen gedurende het hele leven te behouden. Vooral door de hoeveelheid oxidatieve stress in de hersenen te verminderen, lijkt het erop dat vitamine E kan helpen de cognitie en plasticiteit van het brein te behouden, wat de reden zou kunnen zijn waarom hogere innames van vitamine E de cognitie bij ouderen lijken te ondersteunen. Een onderzoek, uitgevoerd onder 2613 deelnemers woonachtig in Nederland, laat zien dat het geheugen van mensen met de laagste inname vitamine E in vijf jaar tijd twee keer zo sterk achteruit was gegaan in vergelijking met mensen met hogere innames.
Vóór de geboorte kan vitamine E biologische processen beïnvloeden die verband houden met normale hersenontwikkeling. Te vroeg geboren kinderen worden geboren voordat de belangrijkste overdracht van vetoplosbare verbindingen zoals vitamine E optreedt. Vitamine E-waarden zijn laag bij te vroeg geboren kinderen en het corrigeren van deze tekortkoming kan niet alleen het risico op bloedingen in de hersenen helpen verminderen, maar ook helpen ogen normaal te ontwikkelen.